Translation of the song ବକେ ବସିଥିଲା ଧ୍ରୁବ ଉପରେ artist Guru Balaram Gouda

ବକେ ବସିଥିଲା ଧ୍ରୁବ ଉପରେ

A heron flying in the skies

ବିଷ୍ଣୁପଦକୁ ଭଜିଲା ଉତ୍ତାରେ

Landed on a tree-stump

ବଳକ୍ଷପକ୍ଷକୁ ଅଙ୍ଗରେ ବହି

Its feathers spotless, snowy

ବହନ ସେ ତମନାଶନ ବିହି

He spoke words of consolation

ବକତା ଏ ଗୀର

O Rama! Be at peace,

ବିଶ୍ରାମ ବାର୍ତ୍ତା କହିବା ସୁନ୍ଦର

...for I am going to narrate...

ବକତା ଏ ଗୀର

...what I know about Sita

ବଧୁଁ କାମ ଧର୍ମେ ଅଛି ଜୀବନେ

Kama afflicts both of you, but Dharma does protect

ବଧୂ କାମ ବଶେ ଭ୍ରମ ଏ ବନେ

Rama, you roam the forests out of love for her

ବାଉନୁ ଅଛ ଯେଉଁ ରମଣୀଏ

The Sita you describe, in your melancholic song

ବିଶେଷ ଶୋଭା ତହୁଁ ରମଣୀଏ

Is nothing compared to the Sita I saw with my eyes

ବିଂଶବାହୁ ରଥେ

In the chariot of the twenty-armed

ବିଲୋକିଛି ଗଲା ଦକ୍ଷିଣ ପଥେ

Ravana, flying southwards

ବିଂଶବାହୁ ରଥେ

I saw her, being carried away

ବିଷପ୍ରସୂନୁଁ ଇନ୍ଦୁ ନିତି ଦେଖେ

The lily and the moon I see every day

ବିଲକ୍ଷ୍ୟ ପ୍ରସ୍ନ ନ ଥିଲା ତା ମୁଖେ

She wasn't even smiling, yet her beauty excelled both of them

ବାଷ୍ପ ହେଉଛି ନୟନୁଁ ଜନିତା

Bead-like tears rolled from her eyes, falling from the sky

ବୋଲନ୍ତି ମୀନ ଉଦ୍ଗାରେ ମୁକୁତା

Poets would have used the simile of a fish spewing pearls

ବଡ଼ ଊଣା ସେହି

But no; fishes are no match for her

ବାରିରେ ଲୁଚେ ଧରି ଭକ୍ଷେ ମୁହିଁ

Defeated by her countenance, they hide in water

ବଡ଼ ଊଣା ସେହି

And I catch & devour them.

ବାସ ଚହଟି ଅଙ୍ଗୁଁ ଯାଉଥିଲା

As she went, a sweet fragrance engulfed the earth

ବେଢ଼ିଥିଲେ ରଥେ ଭ୍ରମରମାଳା

Bees chased her, enamoured

ବର୍ଣ୍ଣ ଝଟକ ବିଜୁଳିରେ ନାହିଁ

Her radiance would defeat even lightning

ବାରିଜ ନିକଟେ ଦେଖିଛି ମୁହିଁ

It reminds me of a lotus surrounded by bees

ବୀଣା କି ମଧୁର

The Veena, it stands nowhere

ବାହାରୁଥିଲା ଯେ ରାମସ୍ୱର

When one has had the fortune of listening

ବୀଣା କି ମଧୁର

To the calls of Rama, Rama

ବାହାରୁଥିଲା ଯେଉଁ ରାମସ୍ୱର

Of poor Sita, weeping for her loved one.

ବୀଣା ଯେ ମଧୁର

The Veena is no match for her!

ବୋଲିବ ତୁ ବୀଣା ଶୁଣିଲୁ କାହୁଁ

Now you shall ask, where did you, a heron, hear the Veena?

ବାଜଇ ସପତସ୍ୱରରେ ସେହୁ

At the core are the seven swaras, isn't it?

ବର୍ଷାଭୁ ଧୈବତ ମୟୂର ଷଡ଼ଜ

From the frog Dhaivata, from the peacock Shadaja

ବନପ୍ରିୟରେ ପଞ୍ଚମ ସହଜ

From the cuckoo Panchama

ବାଜୁଛି ମୋ କର୍ଣ୍ଣେ

These eternal swaras ring in my ears

ବିଧିରେ ଏହିପରି ଆଉମାନେ

And so have I learned them all

ବାଜୁଛି ମୋ କର୍ଣ୍ଣେ

From mother nature herself

ବାର୍ତ୍ତା ଶୁଣି ବର ଯାଚୁଁ କୃପାଳୁ

Pleased, Rama said, Ask for a boon, heron.

ବସାରେ ବର୍ଷାରେ ଆହାର ମିଳୁ

May I get food at home during the rainy months?

ବଳାକା ଭାଷୁ ଆଜ୍ଞାଦେଲେ ହେଉ

Rama said, So be it, your wife will fetch the food

ବକୀ ଚତୁରମାସ ଆଣି ଦେଉ

And feed you during the monsoon, o heron.

ବଲ୍ଲଭୀ ଉଚ୍ଛିଷ୍ଟ

How can I eat the leftovers of my wife? he jumped

ବୋଲୁଁ ବୋଇଲେ ପାନ କରି ଓଷ୍ଠ

Don't you drink the nectar of her lips?

ବଲ୍ଲଭୀ ଉଚ୍ଛିଷ୍ଟ

There is no harm in it.

ବିଧାତା ରଖିବାକୁ ପକ୍ଷ ହେଲେ

If the creator conspires to keep Sita away from me,

ବ୍ରହ୍ମାପଦବୀ ନ ରଖିବି ଭଲେ

Then even the creator will be destroyed by me!

ବୋଲିଣ ମଉନ ରଘୁନନ୍ଦନ

Having uttered so, Rama fell into silence

ବାନରପତି ଆଗମନେ ମନ*

Awaiting the arrival of the Vanara army.

ବୋଲେ ଉପଇନ୍ଦ୍ର

Says Upendra [=poet]

ବତିଶ ପଦେ ମନୋରମ ଛାନ୍ଦ

Listen to this melodious Chhānda

ବୋଲେ ଉପଇନ୍ଦ୍ର

This enchanting Chhānda, in 32 stanzas.

ବତିଶ ପଦେ ମନୋରମ ଛାନ୍ଦ

O good people!

ବୋଲେ ଉପଇନ୍ଦ୍ର

So says Upendra.