Translation of the song Jan Kochanowski artist Jacek Kaczmarski

Tak nas Panie obdarzasz, wżdy nam zawsze mało –

Such your gifts, oh Lord, that we can’t enough get -

Za nic mamy – co mamy, więcej by się chciało.

want more, and what we have - we have for naught.

A przecież ni nam życia, ni geniuszu starcza

Yet holding neither the life nor the genius,

By skorzystać z bogactwa jeno duszy skarbca.

to use the wealth of our only soul’s vaults.

Za to ciało gnębimy, jakby wieczne było:

For this we abuse the body, as if it was for ever:

Krwią wojenny trud płaci, potem zrasza miłość;

with blood pays for conflicts, and affections fever

Aż i w końcu niezdatne do snu ni kielicha;

‘till it is capable of neither sleep nor the chalice;

Trzeszczy, cieknie i tęchnie, wzdyma się i wzdycha.

ends creaking, leaking and smelling, swells and mourns.

Nie zachwycą już nas wtedy szczodre dary boże,

Delight won’t rich from God gifts,

Bośmy kochać to przywykli, z czego czerpać możem.

for our love’s used to only knowing profits.

Późno mądrość przychodzi

Late wisdom arrives

Czego pragnąć się godzi.

of what to want in lives,

Ale próżno żałować

but hardly worth regret

Czego nie szło zachować.

what couldn’t be kept.

Przypomina pergamin czy cielęca skóra

Remind us old parchment or calf skins

Że i drzewiej wiedziano – co dziś skrobią pióra.

that yore it was known what now write the quills:

Krom grosiwa i jadła, i chybkiej obłapki

No coin or chowder, nor hasty amours

Zawżdy człeka kusiły te same zagadki.

for always tempted by same questions.

Po swojemu się każdy ze Stwórcą pasował,

Each on his own with God fought battles,

A co siebie nadręczył, innym krwi popsował,

with his own torments blood boiled of others.

Własnym myślom nie ufał, życie sobie zbrzydził,

His own thoughts he stopped trusting, life abhorred,

Bał się swojego strachu i wstydu się wstydził,

his own scared fear, and of shame was ashamed.

Lubo jako my się cieszył – czym? – nie miał pojęcia

At times delighted - by what? - he had no recollection

I umierał taki mądry, jak był w czas poczęcia.

and passed away as wise, as at his conception.

Żak profesorom krzywy

Pupil against professor stands,

Martwych nie słucha żywy,

to dead no one living listens,

Nie wyciągają wnuki

Refuse to learn our kids,

Z życia dziadów nauki.

from our parent’s failures.

Kto cnotami znudzony, nieufny nadziei,

Who with virtues bored, hope distrusts

Swoich kroków niepewny – do dworu się klei.

and his own steps uncertain - to the court clings.

Tam wśród podobnych sobie może się wyszumieć,

There he can vent among others to him akin,

A przy tym w nic nie wierzyć, niczego nie umieć:

with belief in and knowledge of nothing.

Prałat karci opojów – sam jeszcze czerwony,

The priest hungover against drinking preaches

Złodziej potrząsa kluczem do skarbca Korony,

a thief carries keys to the Crown’s riches.

Kanclerz wspiera sojusze na ościennym żołdzie,

A chancellor supports what empires pay for,

A mędrcy przed głupotą łby schylają w hołdzie.

the wise in tribute before ignorance bow.

Wiem – bo byłem sekretarzem u króla. Do czasu,

I know - for a secretary to the king I was,

Gdy wolałem się pokłonić władzy Czarnolasu.

‘till I elected to bow before Czarnolas.

Dwór ma swoje zalety:

The court has its merits:

Po komnatach – kobiety,

in chambers - maidens,

W radach szlachta zasiada –

in council nobility debating -

Jeno nie ma z kim gadać.

but there’s no-one worth talking [to].

Kto i bawić się umiał i nie bał się myśleć,

Who knew to play and avoided no thought,

Temu starość niestraszna pod lipowym liściem.

he will rest in tillia shadow with no fraught.

Miło dumać wśród brzęku pszczół nad bytowaniem –

Among bees pondering existence’s setup -

Czy się zboża wykłoszą, a czy kuśka stanie!

will the crops yield, and will the pecker get up.

Czy w powszechnej niezgodzie kraj się znów pogrąży,

Will the country again in discord descend,

Czy się księgę ostatnią w druku ujrzeć zdąży,

last book in print’s release will I attend,

Która gwiazda na niebie moja – ta co spada,

which star’s mine - the one that’s falling,

Czy ta nad widnokręgiem, co jutrzenką włada?

or the one on the horizon, over morning ruling?

Tylu bliskich i dalekich dzień po dniu odchodzi,

Many close and apart - depart daily,

A ja żyję w lat bogactwie, co mi schyłek słodzi…

and I’m rich in years, at the last pulling.

Im mniej cię co dzień, miodzie –

The less I taste you daily

Tym mi smakujesz słodziej:

The more I struggle craving:

I słońcem i księżycem,

For the celestial spheres,

Rozkoszą nienasyceń,

insatiability ecstasies.

Szczodrością moich dni –

With days’ pried generosity

Dziękuję ci.

I’m thanking thee