Translation of the song Przypowieść na własne 44. urodziny artist Jacek Kaczmarski

Odkrywca rynsztoków, rynien, gzymsów, dachów,

Pioneer of gutters, gutterings, cornices, rooftops

Bywalec pałaców, sypialnianych puchów,

Well travelled in palaces, fluffy beds

Sam sobie sekretem, pychą i postrachem,

To myself a secret, pride, and terror

Nikomu nie winien łaski, ni posłuchu -

To nobody owing mercy or respect

Przemierzam wytrwale odcienie ciemności,

I step thoroughly through shadowy troughs of night

Zaglądam do okien, w szklane książki światła;

I look through windows, into the glass books of light

Rozumiem bezsenność - bękart bezsenności,

I comprehend insomnia – bastard of insomnia's

Gdy - chcąc nie chcąc - cudza bierze mnie za świadka.

when – like it or not – someone else's takes me for a witness

Ale nic jej po mnie: sam zmagam się z nocą

No use out of me here: I’m battling through the night

Ja - Diabeł Kulawy, ja - marcowy kocur.

I – Le Diable boiteux, I – a March raunchy tomcat

Za biurkiem polityk zaczernia arkusze

behind his desk, a politician’s blacking out the papers

Tak gęsto, że nie wie już sam - kiedy kłamie.

so thickly, he can’t even tell when he lies

W rozkosze zamienia słowami katusze,

into ecstasy turned agony, with mere words

Bezsenność ambicji usypia mu pamięć.

insomnia of ambition lulling his memories

Szyba mu podsuwa zaszczytne odbicie:

the window suggests an elevated reflection

W aureoli sierści zimne źródła źrenic.

In halo of fur glowing eyes’ fountain

- Patrzcie! Dla was nie śię, kiedy wszyscy śicie!

'Look at me! I don't sleep so you may lie in lethargy.

Beze mnie, niewdzięczni, jesteście zgubieni!

‘without me, ye ungrateful, meet the bottom line!'

Zatem nic mu po mnie. Mam ja własną dumę

No use for me here: I have pride of my own

I pyszną namiętność skłóconą z rozumem.

and conceited passion at odds with reason

Sen szczuje cygarem bystry finansista:

A banker sic —ing cigar's smoke against slumber

Planuje na jutro miłosierne cięcie,

He's planning tomorrow's merciful cut

Które krew z ofiary wypuści do czysta,

that will let all the blood out of a partner

Korzystne dla wszystkich kończąc przedsięwzięcie.

bringing a mutually beneficial venture to its extent

Dostrzega za oknem stworzenie kulawe

He sights the lame creature in the window

I z nieużywanym droczy się sumieniem:

and teases old unused conscience:

Zwycięża się w ciszy. Klęska kocha wrzawę,

'Victory likes silence. Failure likes the crowd.

Śledź lubi cebulę, a pieniądz - milczenie.

Herring likes onion, and money – wordlessness'

Zatem nic mu po mnie. Mam ja własny rewir,

No use for me here: I have my own turf

Gdzie świat się sprowadza do łupu i trzewi.

where the world is all viscera and graft

Za snem tęskniąc pisarz przytula butelkę,

Sleepless author longing hugs a phial

Tak, jakby spirytus mógł mu dodać ducha.

As if the spirits could lend him spirit

Słowa - kiedyś wielkie - stały się niewielkie;

Words once great became trivial

Choćby wykrzyczanych - mało kto dziś słucha.

even yelled out fall completely mute

Gołębie śią w gniazdach z własnego guana,

Pigeons sleep in nests made of their own soil

Na szybie pysk koci jak księżyc się chwieje...

moonlike reflection of swaying head of a cat

Marzył o wolności i wolność mu dana

he dreamed of freedom and he is given leeway

Po to, by odebrać siłę i nadzieję.

so as to take away remnats of faith and prospect

Zatem nic mu po mnie. Mam ja własne mroki

No use for me here: I have my own glooms

I własną samotność nie cierpiącą zwłoki.

and my own loneliness that never adjourns

Za tym oknem para parzy się zajadle,

Behind this window, a pair is mating furiously.

Dysząc ciszą, żeby dzieci nie słyszały.

gasping silence not to disturb children’s sleep

Czwórka śi za drzwiami w ślepych kociąt stadle,

just behind the door - a litter of four sleeping cuddly

Ona w trwaniu harda, on w żądzy wytrwały.

She's determined to last, he's enduring the lust

I modlą się w przerwach, modlą o dobrobyt,

And they pray, they pray to be more wealthy

Bardziej, niźli sobie, ufając ciemnościom.

Trusting shadows more than they trust each other

Modlą się do Boga by z nędzy wydobył,

They're praying to God, so he pulls them out of poverty

Bo nędza żyje żądzą, jak życie - miłością.

For misery lives off lust, like life lives off love

Zatem nic im po mnie; gdy chcica mnie chwyta

No use for me here: when I get horny

O niczym nie myślę, o bogów nie pytam.

I think of nothing, I seek no God.

A tutaj, w tym oknie, śmierć żyje samotna

And here! This window – Death lives all alone

Karmiona resztkami winy i radości.

feeding on remnants of joys and guilt

Przechodzę bezgłośnie obok tego okna

Noiselessly past this one I shamble

Nim przyjdzie litosne dotknięcie nicości.

before merciful oblivion embraces [me]

Zrodzony ze spazmu pierwszego dnia wiosny,

First day of Spring spewed me in convulsion

Cały poskręcany w instynkty i zmysły -

writhing in instincts and senses

Obwieszczam kocicy swój skowyt miłosny,

To catress I annouce my yowling proclaimation

Ostrzegam kocura sykiem nienawistnym.

I warn a cat with a hateful hiss

Ja sam byłem bogiem! Wyrocznią człowieczą,

Myself I was a god! The oracle to mankind

Posłańcem czarownic, cwanym Behemotem!

Envoy of witches, clever cat Behemoth

Dziś - obszar swej władzy - znaczę wrzącą cieczą,

now – lines of my borders – I mark with nasty broth

Bo tyle mam istnień, że nie dbam - co potem.

for my existences so many, for the score I care not

Co, kiedy, dlaczego, gdzie, za co i po co...

what, when, why, where, how much and what for

Świadek nieskończonych potyczek z niemocą.

uncessant battles of inedaquacies spectator